Жооптуу санариптик жаран болуу технологияны туура колдонуу жана онлайнда коопсуз жана билимдүү иштөөнү билдирет
Санариптик жарандык түшүнүгү адамдар интернетте баарлашып, соода кылып, маалымат алмашып барган сайын тааныла баштады. Ушундан улам, жоопкерчиликтүү адаттарды колдонууга мурдагыдан да көбүрөөк муктаждык бар. Жооптуу санариптик жарандык концепциясына ылайык түшүнүү жана иштөө онлайнда башкаларды урматтоого, тарбиялоого жана коргоого жардам берет.
Кадамдар
3төн 1 бөлүк: Интернетте өзүңүздү жана башкаларды урматтоо
Кадам 1. Интернетте жүргөндө этикет менен жүрүңүз
Интернетте жүрүм -турумдун жана процедуранын тиешелүү стандарттарын сактоо менен санариптик этикетти колдонуңуз. Интернетте болгондо ылайыктуу жүрүм -турумду үлгү кылыңыз жана башкалар менен онлайнда жана жеке түрдө санариптик этикетти үйрөтүүгө жана талкуулоого даяр болуңуз. Эң башкысы: Сылык бол! Интернетте өзүңүздүн оң образыңызды көрсөтүүгө активдүү аракет кылыңыз. Тиешелүү санариптик этикет сизден төмөнкүлөрдү талап кылат:
- Сарказмыңызды азайтыңыз. Мимиканы жана дене тилин текст аркылуу жеткирүү мүмкүн болбогондуктан, мыскылдуу комментарийлер терс кабыл алынышы мүмкүн.
- Пикир келишпестиктерди күчөтпөгүлө. Катуу, орой же агрессивдүү сөздөрдү колдонбоңуз.
- Кибербуллингге катышпаңыз. Киберкуугунтукка күбө болгондо сүйлө. Куугунтуктоонун максатына колдоо көрсөтүңүз жана бейбаштык кылган колдонуучулар өзүн туура эмес алып жүргөнүн моюнга алыңыз.
Кадам 2. Туура маалымат алмашуу
Санариптик байланыш, же электрондук маалымат алмашуу жана кат алышуу тез арада бири -бири менен байланыштын негизги формасына айланып баратат. Бирок, Интернетте жарыялаган нерселериңизге көңүл буруңуз. Жеке маалыматыңызды тааныбаган адамдар менен жана ишенбеген вебсайттарыңыз менен электрондук түрдө бөлүшпөңүз.
Байланыштын кээ бир түрлөрү жеке кабыл алуу үчүн ылайыктуу экенин түшүнүңүз. Тактап айтканда:
1 кадам.
- Каникул пландарыңыз, кирешеңиз жана сизге же башка бирөөгө коркунуч туудурушу мүмкүн болгон нерселер тууралуу жазбаңыз.
- Жумушуңузга же мамилеңизге байланыштуу жеке сезимдериңиз тууралуу жазбаңыз. Башка адамдар менен жекече эмоционалдуу же маанилүү сүйлөшүүлөрдү жүргүзүңүз.
2 -кадам. Мыйзамды аткарыңыз
Электрондук технологияларды колдонууну жөнгө салган конкреттүү мыйзамдык укуктар жана чектөөлөр бар. Билиңиз, сиз онлайндагы жүрүм -турумуңуз үчүн мыйзам алдында жооп бересиз. Эгерде сиз интернетте жеткиликтүү болгон маалымат каражаттарынын кайсы түрүнө ээ болууну каалабасаңыз, автордук укук жана акыйкат колдонуу саясаты жөнүндө билим алыңыз. Тең-теңме (P2P) бөлүшүү кызматтарын колдонууда өзгөчө этият болуңуз. Тагыраак:
- Акчаны, интеллектуалдык менчикти же башка бирөөнүн ким экенин уурдабаңыз.
- Башка адамдардын ишине, инсандыгына же онлайн мүлкүнө зыян келтирбеңиз.
- Музыканы же тасмаларды мыйзамсыз жүктөп албаңыз.
- Кыйратуучу кесепеттүү программаларды, программаларды же вебсайттарды түзбөңүз.
- Спам жөнөтпөңүз.
3төн 2 бөлүк: Санариптик жарандыкты билүүнү пропагандалоо
Кадам 1. Жаңы технологияларды колдонууну жактоо
Санарип сабаттуулугун жогорулатуу үчүн жаңы технологиялардын жеткиликтүүлүгү жана колдонулушу жөнүндө башкаларга үйрөнүү жана үйрөтүү менен иштөө. Жаңы технологиялар барган сайын чоң жыштык менен пайда болуп жатканын моюнга алыңыз. Жооптуу санариптик жаран болуу үчүн биз бул технологияларды туура колдонууну билүүнү талап кылабыз. Мындан тышкары, мугалимдер технологияны класста туура колдонуу боюнча үзгүлтүксүз тренингге муктаж экенин моюнга алыңыз. Балдарыңыздын жана сиздин үйүңүзгө жакын мектепте окуган балдардын санариптик сабаттуулугун текшериңиз жана окуучулардын санарип сабаттуулугун жогорулатуу планы бар же жок экенин сураңыз. Билим берүүчүлөргө жардам берүү үчүн онлайнда бир нече окуу пландары жана сабак пландары бар.
Нью-Йорктун Билим берүү департаменти "Санариптик доордо жарандык" деп аталган комплекстүү колдонмону чыгарды, ал K-12 класстар үчүн сабак пландарын камтыйт
Кадам 2. Санарипке кирүүнү камсыз кылуу
Санариптик жеткиликтүүлүк адамдардын коомго электрондук түрдө катышуусун билдирет. Интернетте башкалар менен баарлашууда жылуу маанайда болуңуз. Социалдык -экономикалык абалына, жөндөмдөрүнө жана физикалык жайгашуусуна карабастан, бардык адамдар үчүн санариптик жеткиликтүүлүктү жогорулатууну жактоонун дагы активдүү жолдору бар. Саясаттын маанилүү маселеси бүгүнкү күндө бардык студенттер үчүн технологияга бирдей жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу болуп саналат жана бул максатка жетүү үчүн иштеген көптөгөн уюмдар бар. Бул жерде санариптик кирүүнү жогорулатууга жардам бере турган дагы бир нече ыкмалар бар:
- Жергиликтүү саясатчыларды лобби кылып, коомчулуктун интернетке кирүүсүн жана жалпы пайдалануу үчүн компьютердик жабдуулардын болушун биринчи орунга коюңуз. Ошол саясатчыларды жана коомчулуктун уюштуруучуларын бул максаттар үчүн иштөөнү колдогула.
- Колдонулбаган технологиялык жабдууларыңызды жергиликтүү китепканага же аны колдоно турган мектепке салыңыз.
- Санариптик кирүүнү жогорулатуу үчүн иштеген уюм менен ыктыярчы.
3 -кадам. Өзүңүздүн жана башкалардын укуктарын жана милдеттерин таануу
Санариптик укуктар жана милдеттер ар бир адам интернеттен ырахат ала турган эркиндиктерди калыптандырууга жана камсыз кылууга жардам берет. Укуктар жоопкерчилик менен коштолорун эске алыңыз. Колдонуп жаткан жериңизде жана тармагыңызда өзүңүздүн укуктарыңыз менен милдеттериңиз бар экенин билиңиз жана эгер алар тийиштүү түрдө мамиле кылбаса, бул маалыматты башкалар менен бөлүшүңүз. Бул билимге сөз эркиндигиңиздин деңгээли жана көпчүлүк коомдук сайттарга кирүү эркиндиги кирет. Интернетте баарлашканыңыздын бардыгын урматтаңыз жана өз укугуңуз бузулбасын.
Коомдун өнүгүшү менен жаңы технологияларды туура колдонууну аныктоого жардам берүү үчүн санариптик жаран катары укуктарыңыз жана милдеттериңиз жөнүндө позитивдүү, урматтуу баарлашууга салым кошуңуз
3 -жылдын 3 -бөлүгү: Интернетте өзүңүздү коргоо
Кадам 1. Санариптик коопсуздукту сактоо
Өзүңүздү жана интернетте бөлүшкөн материалды коргоо үчүн технологиялык жабдууларыңыз жана онлайн жүрүм -турумуңуз менен сак болуңуз. Өздүгүңүзгө байланыштуу маалыматка өзгөчө этият болуңуз. Булардын баары санариптик коопсуздук менен иштөө үчүн маанилүү чара:
- Интернетке кирүү үчүн колдонгон жабдууларыңызга вируска каршы коргоону орнотуңуз.
- Электрондук почта тиркемелерин ачууда жана шилтемелерди басууда этият болуңуз.
- Дайындарыңыздын камдык көчүрмөсүн, бир нече коопсуз жерлерде сактаңыз.
- Жабдуулуңузду коркунучтуу аба ырайындагы электрдик толкундар сыяктуу олуттуу коркунучтардан коргоо үчүн толкундан коргоочу колдонуңуз.
Кадам 2. Ден соолугуңузга көңүл буруңуз
Компьютерде отурууну коркунучтуу же ден соолукка зыяндуу деп элестете албасаңыз да, ден соолугуңуз жана сергектигиңиз санариптик жашооңузга таасир этет. Санариптик дүйнөдө иштөөнүн физикалык жана психологиялык таасиринен кабардар болуңуз. Өзүңүздү бул коркунучтардан коргоңуз жана башкаларды да кабардар болууга үндөңүз. Компьютерлерди жана башка онлайн түзмөктөрдү катуу колдонуу менен байланышкан кээ бир тобокелдиктерге төмөнкүлөр кирет:
- Карпалдык туннель синдрому.
- Көз чарчоо.
- Жаман келбет.
- Интернетке көз карандылык.
- Кайталануучу стресс синдрому.
3 -кадам. Санариптик соода менен жоопкерчилик менен алектенүү
Санариптик соода онлайнда товарларды жана кызматтарды сатып алууну жана сатууну камтыйт. Бул практика менен байланышкан тобокелчиликтерден кабардар болуңуз. Интернеттеги транзакцияларга кирүүдөн мурун бир гана маалыматтуу жана коопсуз чечимдерди кабыл алыңыз. Интернетте жеткиликтүү болгон көптөгөн товарлар менен кызмат көрсөтүүлөргө айрым өлкөлөрдө мыйзамдуу түрдө ээлик кылууга тыюу салынган. Сиз катышкан бардык транзакциялар мыйзамдуу жана мыйзамдуу экенине ишениңиз.
